Viðtal við Poul Michelsen
Føroyavinur høgra hond hjá Biden forseta
Fyrrverandi amerikanski sendiharrin í Danmark, ið hevur stóran alsk til Føroyar, fær helst ein týðandi sess í Biden fyrisitingini í Hvítu HúsunumBústaðarpakkin viðgerast í tinginum
Bústaðarpakkin viðgerast í tinginum
Lógaruppskotið, sum kom í løgtingið í desember, skal nú viðgerastNÚ ER STUNDIN AT VERA EFTIRSNARIN - fyri list og mentan!
Mong líða undir farsóttarátøkunum, og sera illa eisini. Og nú traðka umboð fram vegna tónleikavinnuna, hana vit mettu vera millum okkara sterkastu og mest framkomnu kreativu vinnur.
Men sleppur tú ikki til arbeiðis, er deyðin í durunum.
Mín áheitan skal fara til myndugleikarnar: gerið alt fyri at skapa umstøður at virka - nógvir møguleikar eru - einasta treyt er, at eingin helmar í, fyrrenn kreativa arbeiðið kann halda fram.
Samrøðan við Una Debes og Mikael Blak í KVF í dag er viðheft, men eisini 2 greinar, eg eftir førimuni skrivaði fyri 10 mánaðum síðani, tí eg sá hesa støðuna koma, um ikki saðlað varð um alt fyri eitt. Har eru m.a. nøkur hugskot nevnd, men annars má samskiftið við kreativu vinnuna gerast enn meira ítøkiligt og lurtandi.
Nú vit ikki hava verið nóg fyrivarin vegna list og mentan, so er stundin komin at vera eftirsnarin og oysa og seta nýggja kós, áðrenn skútan søkkur. Latum okkum gera tað, sum land - vit fara at gleðast um slíka raðfesting seinni !
lesarin.fo/fyrivarid+politiskt+arbeidi+inntil+vit...
lesarin.fo/ilogur+i+listaokini+nu+ndash+vardar+i...
kvf.fo/non?sid=119093
Ynski eisini at onkur tekur sær av okkara hýruvognsvinnu, sum liggur í skeljasori
Púra samdur, gott !
LISTAÁRIÐ 2020
- Hanna Jensen tekur saman um
Kinna Poulsen setti mær spurningar um árið 2020, hvussu eg helt árið hevði verið út frá einum listarligum sjónarhorni. Eg varð spurd um at taka fram nakrar listarligar upplivingar, og so eisini um mínar vónir fyri 2021 - aftur úr listarligum sjónarhorni. Spennandi grein hjá Kinnu og m.a. hetta vórðu prentað í Dimmalætting (takk og lov, Dimma!), sum kom út beint fyri nýggár.
1. 2020 var eitt stórt vónbrot í mun til allar tær ætlanir, sum listafólk høvdu lagt fyri sítt virksemi: t.d. vórðu ferðir út um landoddarnar við fjøltáttaðari list avlýstar, summi tíðarskeið vórðu mentanar- og listastovnar og onnur støð, har tónlist, leiklist, myndlist, filmslist og annað verða sýnd, stongd. Restina av árinum hava avmarkingar verið settar á alt slíkt virksemi. Hetta hevur merkt árið øgiligt fyri tey útinnandi listafólkini og fyri tey, sum arbeiða við teirra kørmum. Men eisini okkum, sum hyggja, lurta og vitja, hevur tað merkt sera nógv. Vit hava tey tíðarskeið kent saknin at kunna taka listina til okkara, og vit hava hungrað eftir henni í fleiri umførum. Eisini hava vit havt og hava enn ilt í sálini um stóra skrædlið, allur listageirin hevur upplivað fyri sítt livibreyð.
Tá hetta er sagt, so havi eg alt árið fegnast um øll tey, sum hava stríðst fyri listini og roynt at skapt møguleikar fyri útgávum, sýningum, framsýningum og framførslum. Vit hava merkt eldhugan, dugnaskapin og tað kreativa á heilt annan djúpan og álvarsaman hátt.
2. Hóast eitt skert listarligt útboð, so havi eg havt so nógvar góðar listaupplivingar í Føroyum í ár, sum eg eri ómetaliga takksom fyri, og tað er trupult at taka nakað framum. Eg vil nevna listaframsýningina hjá Sigrun Gunnarsdóttir á Eiði á hvítusunnu – hon var eitt eitt ljós í myrkrinum og eitt frámfýsið fet júst tá(!) – við ordiliga hugtakandi, flottum og talandi málningum og við heilt serligum kørmum bæði inni og úti. Eg ynski eisini at nevna útgávukonsertina (5 stk.) hjá Eivør í september Norðurlandahúsinum, sum hon kempaði seg til at halda undir sera truplum treytum, og sum var heilt fantastiska góð. Eivør gav jú eina framúr plátu út júst tá, og konsertin livdi á allan hátt upp til væntanir um dygd og bergtakan. Eg var ein av teimum hepnu, sum fekk keypt atgongumerki og eg kendi meg sera priviligeraða.
Aðrar framúr nærveranadi og góðar mentanar – og listaupplivingar frá árinum eru: útikonsertin hjá Hamraduni umborð á Kyrjasteini í Fuglafirði, bókmentakvøldið við Hanusi Kamban um Science- Fiction í heilt serligu kørmunum í Húsinum hjá Karli í Norðragøtu, inniliga kvalitets heimakonsertin við Hanusi G til ein føðingardag, temaframsýningin um vín og rúsdrekka í Víngarðinum saman við tveimum flokkum, eg undirvísi í føroyskum, forkunnuga konsertin við Knúti Háberg Eysturstein í Tøting í Syðrugøtu og filmurin um Dreyfus í Filmsfelagnum. Og so gav palllistin mær ein ordans endaspurt við Soirée Fantastique á Tjóðpallinum og Tann tragiska kommedian í Løkshøll. Fleiri upplivingar kundu verið nevndar afturat – eingin er gloymd. Eg verði heilt rørd um alt hetta tilfar, hesi fólk og hesar karmar, og takki fyri, at 2020 gjørdist eitt ordiliga gott mentanar- og listaár fyri meg vegna øll hesi menniskju.
3. Eg vóni fyri okkara listafólk og tey, sum virka innan mentanarøkið, at tey fáa eitt munandi lættari arbeiðsár í 2021 og ynski teimum ordiliga góðan arbeiðshug! Okkum tørvar listina og skipað mentanartilboð so heilt ómetaligt, og tey, sum sita í ábyrgd í landsstýri, løgtingi og í kommunalum høpi mugu gera ein ordans vørr fyri, at vit sum land og einstaklingar taka størri fet enn vanligt innan list- og mentan til at stimbra og kveikja okkum at møta hvørjum øðrum og samfelagnum, ja og listini!. Eg hugsi her m.a. um at raðfesta og stuðla útgávur og framleiðslu, at byggja og skapa karmar, at betra skipanir og lógargrundarlag, at játta ambitiøst. Men eg hugsi eisini um hetta at geva ans, at viðurkenna, at vera nærverandi og at lurta væl eftir lista- og mentanarøkinum. Og eg vil enda við at ynskja okkum øllum eitt kveikjandi, framfýsið, læruríkt og signað lista- og mentanarár í 2021.
Hanna Jensen, býráðslimur í Eysturkommunu
og varatingkona fyri Framsókn
(Eg havi lagt nógvar listamyndir, sum lógu á telefonini, út her til heiðurs fyri øll hesi virknu dugnaligu listafólkini - sumt frá 2020 havi eg tíverri ikki mynd av)
MVG-FRÍTØKA AV EL-BILUM FRAM TIL 2030 🚗🔋
Mvg frítøkan av elbilum byrjaði 1. Januar í 2017 undir undanfarnu samgongu. Í 2017 vórðu 15 akfør seld, í 2018 var talið 68, meðan tað miðskeiðis í 2019 var 83. Frá 2017 til 2020 hava vit upplivað ein vøkstur á minst 20% árliga. Hóast tað enn er ein lutfalsliga lítil partur av samlaðu bilparkini, so er tað undir øllum umstøðum ein sunnur vøkstur.
Framskriva vit eina øking uppá 20% hvørt ár, so hava vit beint upp undir 2000 elbilar í 2030. So at tað gongur ov seint, er ikki rætt. Tað gongur bara seint í mun til samlaðu bilparkina.
Men nú frættist, at á nýggjárinum í fjør vóru heili 185 el-bilar skrásettir í Føroyum, og at á nýggjárinum hesaferð eru teir 321 í tali, sum er ein vøkstur upp á 73,5%.
20% vøkstur undir so at siga øllum umstøðum er at rokna sum ein sunnur prosentvøkstur. Eksponentiellur vøkstur er máttmiklasta megi í heiminum, og má ikki undirmetast. Um tað byrjar at nærkast 75% árliga, eru fortreytirnar uppaftur betri, og tá tosa vit um nakað grundleggjandi ørvísi. Økist skrásetingin við 75% hvørt ár í 10 ár, so hava vit 50.000 elbilar í Føroyum í 2030. Tað er sjálvandi rættiliga optimistiskt, men tað er við til at vísa at økist vøksturin bara eitt sindur hvørt ár, ber væl til at koma á mál við at skifta akførini út.
Broytingar í battarítøkni, tilfari, veitingarketuni og framleiðslu fara at elva til kollveltandi broytingar næstu árini. Elbilfabrikanturin TESLA, sum er langt, langt, langt fremst tá ið tað kemur til elbilar, hevur ætlanir um at hálvera prísin á battaríunum innan trý ár frá í dag at rokna. Ein hálvering av krónu/kwt er øgiliga umráðandi fyri nær tað byrjar at geva meining at framleiða ein bíligan bil, og har brúkarin byrjar at umhugsa hann fram um el ella diesel. Felagið hevur eisini ætlanir um at framleiða ein fult autonoman “sjálvkoyrandi” bil fyri $25.000. í dag svarar tað til 153.000 krónur. Og hyggur tú eftir søguni hjá umrødda bilfabrikantinum, so hava teir siðvenju fyri at gera tað sum teir hava sett sær fyri.
Hvørt ár betrast sniðini fyri sniðini á katodir og anodir, sum eru tær ávikavist negativu og positivu elektrodurnar, sum elektronirnar ganga ígjøgnum. Veitingarketan á lithium verður integrera vertikalt, soleiðis at bilfabrikantarnir hava fult tamarhald á framleiðsluketuni. Tað kenna vit aftur frá Bakkafrost Tað gongur væl við at útfasa kobalt úr framleiðsluni, og aluminiumshúsin til battaríið blívur betri og betri.
Tað er sjón fyri søgn at vit eru í byrjanarstøðuni til eitt skifti. Og Landið MÁ vera ein viðspælari. Sitandi samgonga ætlar tíverri at taka burtur MVG-frítøkuna um 2 ár. Tað er sera óheppið, tí vit fara at koma til eitt vendipunkt innanfyri tey næstu 10 árini, og eg haldi ikki at tað er rímiligt at vit halda aftur við at tilskunda hesa gongdina.
Tí skuldi MVG-frítøkan havt gildið fram til í minsta lagið 2030!
Bjarni Kárason Petersen
Løgtingsmaður
