Er Andglettur til frama fyri fólkaræðið?
Eg sipi til sjónvarpssendingina, har dentur verður lagdur á at varpa ljós á evni, sum politikari fær tillutað áðrenn sjónvarpssending – og sum viðkomandi onkursvegna skal greiða frá og verja, við atliti til spurningar frá sjónvarpsverti.
At politikari setir seg inn í ávís mál, og tykist alvitandi á tí økinum, er ikki barometur fyri, hvussu politikarin roynist í verki, tá politiskt arbeiði jú snýr seg um at hava áhuga í nógvum,
vera eldhugaður, virkin, samstarvssinnaður, hugleiðandi, vísur og ikki minni, megna at fáa sín boðskap fram á tingi og í landsstýri, soleiðis at hugsjón blívur til veruleika.
Eisini er sjónvarpssendingin treytað av vitan, royndum og hugleiðing hjá verti, sum kann vera betri og verri – alt eftir hvønn integritet, samfelags- og búskaparligt innlit, verturin hevur.
Og fyri at ítøkiliggera mína skepsis við sending og við innihald, kundi eg til dømis spurt, um Edva Jacobsen einki veit um orku, viðgerðartrygd ella bústaðir.
Hetta kann verða niðurstøðan til svarið hjá Bárði á Steig Nielsen, tá hann líkasum gav sjónvarpinum skyldina fyri, at hann onga ‘kvinnu hevði’ til hesa sending. Í og við evnunum,
ið vóru sett á skrá.
--
Tí einum nýtist ikki at vita alt, er so mítt ískoyti til henda tráðin, tí at endaligu meiningina fært tú og gert tú í samskifti við løgtingsstarvsfelagar, væl saktans – og tað arbeiðið verður gjørt á tingi og saman við landsstýri og embætisverki. Tá tað eisini er ‘roknað uppá tað’.
At sleingja út eitt og annað, uttan at vita um fylgjur og haldføri, er jú eisini bara luftkastellur.
Nei, mær dámar ikki, tá alt blívur so sera stýrt, yvirfladiskt, formelt og pallsett.
Fólk fáa ikki rætta mynd av valevnunum, eins og tey kunnu verða ‘lumpað’ til at atkvøða fyri fólki, sum ikki roynist í ‘allari longdini’.
Ein sera týdningarmikil ‘steinur’ í fólkaræðinum!
Haldi so viđ. -------- Nakađ heilt annađ, siti og hugsi um orđingina 'haldføri fyrst og fremst'. Haldføri er haldgóđska á mati, sum heldur sær til ein ávísan dag, eftir tađ er góđskan vánalig. Hvussu skal eg skilja slagorđiđ?
Vit skulu gagnnýta góðu gongdina sum vit síggja í ferðavinnuni í dag. Mangt avleitt virksemi stendst av vinnuni, millum annað matstovur, gistingarhús og leigubilar. Tað almenna skal ikki vera ein fótongul, men heldur ein viðspælari, tá ið tað kemur til nýskapan og menning. Tí skal tað eisini bera til hjá matstovum at innflyta rúsdrekkavørur eftir tørvi.
Les meira á www.bjarnikpetersen.fo
FERÐAVINNAN ER GÓÐ FYRI FØROYAR
- Juli var tann besti mánaðurin nakrantíð umborð. Men tað er eisini føroyingum fyri at takka, tí teir ferðast nógv.
Soleiðis sigur Bjarni, leiðari í tax-free handlinum umborð á Norrönu.
Á veg heim úr Hirtshals til Føroya eru 600 føroyingar, sum hava ferðast í Evropa.
Men ferðafólkini gera eisini stóran mun. Tí tey keypa eisini føroyskar vørur. Klæðir frá Gurðun & Gurðun, tógv og troyggjur frá Navia, plakatir frá Olafsdóttir, postkort og nógv annað - eitt nú nýggju ølina, Lundi, sum er væl dámd umborð. Okkara hevur bryggjað ølina á Velbastað, og tað eru serliga ferðafólkini, sum keypa hana.
Hetta skapar alt virksemi til føroyingar á sama hátt, sum føroyingar skapa virksemi uttanlands, tá ið teir frítt ferðast í øðrum londum.
Eitt- og eitt hálvt ár barnsburðafarloyvi...
At fáa børn í dag er eitt tilvitað val ein ger sær, ein týdningarmikil samfelagsuppgáva, og nakað við persónligt frælsi at gera. Vit eiga sum samfelag, at skapa møguleikan fyri, at hetta persónliga frælsi verður víðka soleiðis, at smábarnafamiljan fær møguleikan, og kann velja at ansa barni sínum heima við hús, inntil tað er 1½ ár.
Sum er bera vit 1 ára gomul børn, og í einstøkum føri yngri smábørn á stovn, og har byrjar eitt mikið annarleiðis barnlív, enn tað tey hava havt saman við nærmasta persóni heima við hús, har annað, ella bæði foreldur eru um nýføðingin og smábarn teirra. Hetta skifti og fyribrigdi hevur heitið dupult-sosialisering, t.v.s. at námsfrøðingar og hjálparfólk eru um okkara minstu rættuliga nógvar vaknar tímar í gerandisdegum, frá tey eru 1-3 ár. Í turrum tølum vil hetta siga at eitt barn er á stovni, oftani ímillum 6-7 tímar dagliga, 5 dagar um vikuna, alt ári. Siga vit, at arbeitt verður áleið 200 dagar um ári, er eitt lítið barn ímillum 1-3 ár, í fremmandum og skiftandi hondum, allar hesar dagar og vaknu tímar í 2 ár.
Eg ivist ikki eina løtu í at okkara fakfólk, námsfrøðingarnir og hjálparfólk gera eitt dygdargott og professionelt arbeiði, og eru um hesi børn, so væl sum tey megna, MEN vit vita eisini:
• At tað kann knípa við at yvirhalda tilmælinum um normering og at ov fá fólk eru til arbeiðis. Fylgjurnar eru at einstaka lítla barni fær ikki nøktandi tilknýti, har eru ov “fáar heitar hendur” til at røkka ov nógvum samstundis.
• Nógvir stovnar hava eina yvirvág av ófaklærdum hjálparfólki í mun til útbúnar námsfrøðingar (§ 8. Stk.4. í dagstovnalógin sigur 1/3 kann vera hjálparfólk, og 2/3 skal vera fakfólk – oftani er starvsfólkahópurin settur saman øvugt)
• Menningarsálarfrøði og gransking vísa á at eitt lítið barn hevur brúk fyri støðugari umsorgan og relatiónum, serliga fyrstu 3 árini, sum í flestu førum bara foreldur kunnu geva teimum. Hetta er ikki nakar kritikkur av okkara professionellu starvsfólkum, men ein sannroynd, at á stovni eru børn eitt objekt fyri arbeiði, har ein sekunder sosialisering fer fram, og barni er ikki tann serstakið
persónurin, smábørn eru heima við hús, har familjan og tey nærmastu hjúkla um smábørn teirra (primer sosialisering).
Politiska valdið eigur at taka hendan spurningin upp, um tíðin ikki er komin, at bera so í bandi, at foreldur, við smáum børnum eiga at hava rættin til 1-½ ára barnsburðarfarloyvi. Hetta barnsburðarfarloyvi kunnu tey skifta sundur ímillum sín. Endamálið við hesari umlegging av familju politikki í FO, er:
• at pinku- og smábarni fær eina trygga byrjan heima hjá sínum nærmastu
• at hetta kemur at taka nakað av tí stóra trýstinum, og arbeiðsbyrðuni í okkara vøggustovum
• at námsfrøðingar og hjálparfólk fáa betri stundir til tey børn, sum eru í vøggustovum kring landi, frá tey eru um 1 ára aldur, ella yngri.
• at smábørn eru meira grundleggjandi komin fyri seg (bæði fysiskt og mentalt) áðrenn teirra stovnslív byrjar.
Súsanna Olsen, Framsókn
Kannska skulu vit tora at takað tað stóra fetið og seta spurningin um “stovnslívi” sum vit kenna tað er rætta leiðin yvirhøvir, ella vit eiga at huga ørvísi og fríðari...?
Kom læt okkum taka koyri koyrtið umaftur
Arktis er ein alsamt meira áhugaverdur partur av heiminum. Skipaferðslan í føroyskum sjógvi er økt 600% síðani 2006.
Føroyar skulu virka sum ein maritimur miðdepil fyri farmaflutning, skipasmíð, viðlíkahald og reparatión, offshore-vinnu, proviantering og aðrar viðkomandi tænastur í ídnaðinum. Føroyar skulu gera sær dælt av sínari serstøðu í norðuratlantshavi, og tí skal hetta arbeiði halda fram og mennast. Hetta skapar arbeiðspláss, inntøkur og vøkstur.
Les meira á www.bjarnikpetersen.fo
